Stel je eens voor dat je een groot bedrijf runt? Of misschien doe je dat al. En je komt op een dag op je werk, klaar om nieuwe hoogten te bereiken, als je een dringende e-mail ziet van een collega die een probleem beschrijft dat onmiddellijke actie vereist. De e-mail gaat in detail over lopende projecten en alles waar je maanden aan hebt gewerkt, en nu lijkt alles in gevaar te komen, tenzij je onmiddellijk doet wat de e-mail je vertelt. Zo word je onbewust slachtoffer van een whaling-aanval.
Whaling-aanvallen zijn de extreemste vorm van phishing. Ze richten zich op hooggeplaatste individuen en proberen een echte ‘walvis’ binnen te halen, in plaats van een hoop kleine vissen. Omdat whaling-aanvallen steeds geavanceerder worden, bespreken we wat whaling-aanvallen zijn, hoe ze werken en wat je kunt doen om jezelf ertegen te beschermen.
Blijf altijd veilig online!
Versleutel je gegevens, beveilig je internetverbinding en bescherm je apparaat met
Wat is whaling?
Laten we beginnen met een definitie van een whaling-aanval.
Whaling is een type phishing-aanval dat zich specifiek richt op hooggeplaatste individuen binnen een organisatie, zoals leidinggevenden, CEO’s en andere senior leiders. In tegenstelling tot reguliere phishing-aanvallen, die breed en generiek zijn, zijn whaling-aanvallen zeer doelgericht en persoonlijk. Het doel is om het slachtoffer te misleiden om gevoelige informatie te verstrekken of acties uit te voeren, zoals het overmaken van geld, die ernstige gevolgen kunnen hebben voor de organisatie. Deze aanvallen maken gebruik van het gezag en de invloed van hooggeplaatste individuen, waardoor ze bijzonder gevaarlijk en potentieel verwoestend zijn.
Het lijkt misschien zo dat whaling-aanvallen minder vaak voorkomen vanwege hun complexiteit en het niveau van onderzoek dat ze vereisen. Maar in werkelijkheid nemen whaling-aanvallen toe. Een studie uit 2021 van het cybersecuritybedrijf Proofpoint toonde aan dat 57% van alle organisaties in het voorgaande jaar te maken had met whaling-aanvallen, terwijl een onderzoek uit 2020 van Barracuda Networks aangaf dat whaling-aanvallen een hoger slagingspercentage hebben dan standaard phishing-e-mails, met 13% van de gevallen resulterend in succesvolle datalekken en compromissen.
Het bewustzijn van whaling-aanvallen neemt toe bij de individuen zelf. Zo geeft 77% van de leidinggevenden en senior leiders aan dat ze minstens één whaling-e-mail per jaar ontvangen en behoefte hebben aan zowel meer bewustzijn als betere beveiligingsmaatregelen om zich te beschermen tegen whaling-aanvallen.
Whaling vs phishing vs spear phishing
Je denkt misschien: is dit niet gewoon phishing? Of spear phishing? Ja en nee. Hoewel whaling een soort phishing-aanval is, zijn er aanzienlijke verschillen tussen deze drie vormen van aanvallen die belangrijk zijn om te begrijpen.
Hier is een vergelijkingslijst waarin alle verschillen tussen de drie soorten aanvallen worden uiteengezet:
Hoe whaling-aanvallen werken
Whaling-aanvallen worden zorgvuldig gepland om hooggeplaatste individuen binnen een organisatie te misleiden. Dit is hoe deze geavanceerde aanvallen doorgaans verlopen:
Onderzoek en het opstellen van de aanval
Aanvallers beginnen met het verzamelen van gedetailleerde informatie over hun doelwit uit verschillende bronnen, zoals sociale media, bedrijfswebsites en nieuwsartikelen. Deze verkenningsfase stelt hen in staat om inzicht te krijgen in de rol van het doelwit, recente activiteiten en hun professionele netwerk.
Met deze informatie stellen ze zeer gepersonaliseerde en overtuigende e-mails op die vaak afkomstig lijken te zijn van vertrouwde collega’s of zakenpartners. Deze e-mails zijn ontworpen om er legitiem uit te zien, compleet met officiële logo’s, professionele taal en specifieke details die relevant zijn voor het doelwit.
Uitvoering en manipulatie
De aanvaller verstuurt de e-mail en creëert een gevoel van urgentie of beroept zich op autoriteit om het doelwit snel te laten handelen. Bijvoorbeeld, de e-mail kan vragen om een dringende overboeking van geld of het doelwit vragen om op een link te klikken om belangrijke documenten te bekijken.
Door het vertrouwen en de waargenomen autoriteit van de afzender te exploiteren, manipuleert de aanvaller het doelwit om de normale verificatieprocessen te omzeilen.
Exploitatie en verberging
Als het doelwit gehoorzaamt, krijgt de aanvaller toegang tot gevoelige informatie of financiële middelen. Dit kan het vastleggen van inloggegevens via een nep-inlogpagina inhouden of het installeren van malware via kwaadaardige bijlagen. Om onopgemerkt te blijven, gebruiken aanvallers vaak tijdelijke e-mailaccounts en proxyservers, waardoor het moeilijk is om hun acties naar hen te herleiden.
Voorbeelden uit de praktijk van whaling-aanvallen
Theorie is mooi, maar wat voor impact kunnen whaling-aanvallen eigenlijk in de praktijk hebben? Hier zijn een paar voorbeelden van hoe geavanceerde whaling-aanvallen invloed hadden op prominente bedrijven in Nederland:
Pathé Nederland Incident
In 2018 werd Pathé het slachtoffer van een whaling-aanval die resulteerde in een verlies van meer dan €19 miljoen. Aanvallers deden zich voor als hooggeplaatste leidinggevenden van het Franse hoofdkantoor van het bedrijf en stuurden e-mails naar de Nederlandse financieel directeur, waarin ze dringende overboekingen vroegen voor een vertrouwelijk overnameproject. De e-mails waren zo overtuigend dat de financieel directeur meerdere overboekingen goedkeurde gedurende enkele weken. De fraude werd pas ontdekt nadat het aanzienlijke financiële verlies al had plaatsgevonden, wat leidde tot het ontslag van de algemeen directeur en de financieel directeur.
Royal Dutch Shell
Hoewel specifieke details vaak vertrouwelijk zijn, zijn grote multinationale ondernemingen zoals Royal Dutch Shell doelwitten geweest van geavanceerde phishing- en whaling-aanvallen. In dergelijke gevallen doen aanvallers zich meestal voor als senior leidinggevenden en sturen ze frauduleuze e-mails naar medewerkers, waarin ze vragen om gevoelige informatie of financiële transacties.
Hoewel specifieke incidenten met Shell mogelijk niet openbaar zijn gemaakt, maakt de status van het bedrijf het een belangrijk doelwit voor dergelijke aanvallen.
Hoe bescherm je jezelf tegen whaling-aanvallen?
Het is duidelijk dat whaling-aanvallen een probleem vormen en met de middelen om dergelijke aanvallen uit te voeren die met de dag geavanceerder worden door het gebruik van AI-technologie en een toename van hackers en oplichters, moet je actieve stappen ondernemen om jezelf tegen dit soort nieuwe bedreigingen te beschermen.
Hier zijn enkele stappen die je nu kunt nemen om ervoor te zorgen dat whaling-aanvallen minder kans hebben om jou en je bedrijf te ruïneren:
1. Bewustwording en educatie
- Regelmatige training: Zorg ervoor dat leidinggevenden en seniorleiders regelmatig training krijgen over het herkennen en reageren op whaling-pogingen. Training moet de nieuwste tactieken van aanvallers behandelen en het belang van gezond wantrouwen benadrukken.
- Beveiligingsbewustzijnsprogramma’s: Implementeer uitgebreide beveiligingsbewustzijnsprogramma’s die alle medewerkers informeren over de risico’s en tekenen van phishing, spear phishing en whaling-aanvallen.
2. Verificatieprocessen
- Verifieer verzoeken: Verifieer altijd verzoeken om gevoelige informatie of financiële transacties, vooral als ze dringend lijken. Gebruik een apart communicatiekanaal, zoals een telefoongesprek, om de legitimiteit van het verzoek te bevestigen.
- Multi-factor authenticatie: Implementeer multi-factor authenticatie (MFA) voor toegang tot gevoelige systemen en het goedkeuren van belangrijke transacties. MFA voegt een extra beveiligingslaag toe door aanvullende verificatie te vereisen naast alleen een wachtwoord.
3. E-mailbeveiliging
- Geavanceerde e-mailfiltering: Gebruik geavanceerde e-mailfilteroplossingen die phishing- en whaling-e-mails kunnen detecteren en blokkeren. Deze tools kunnen verdachte patronen identificeren en e-mails markeren die mogelijk kwaadaardige inhoud bevatten.
- Anti-phishing tools: Zet anti-phishing tools in die realtime waarschuwingen en waarschuwingen geven wanneer gebruikers verdachte links of bijlagen ontvangen of aanklikken.
4. Veilige communicatie
- Encryptie: Gebruik versleutelde communicatiekanalen voor gevoelige gesprekken en documentuitwisseling. Encryptie zorgt ervoor dat zelfs als gegevens onderschept worden, deze niet gelezen kunnen worden door onbevoegde partijen.
- VPN-gebruik: Moedig het gebruik van Virtual Private Networks zoals
VPN Nederland aan binnen het hele bedrijf. Een VPN versleutelt internetverkeer en beschermt online activiteiten tegen monitoring door aanvallers.
5. Implementeer sterke beleidsmaatregelen
- Principe van minimale rechten: Pas het principe van minimale rechten toe door de toegang tot gevoelige informatie en systemen te beperken tot degenen die het nodig hebben voor hun rol.
- Regelmatige audits: Voer regelmatig beveiligingsaudits en risicoanalyses uit om potentiële kwetsbaarheden te identificeren en ervoor te zorgen dat wordt voldaan aan beveiligingsbeleid.
6. Incidentresponsplan
- Ontwikkel een plan: Maak een robuust incidentresponsplan dat de stappen beschrijft die moeten worden genomen in geval van een whaling-aanval. Dit plan moet procedures bevatten voor het melden, onderzoeken en beperken van de impact van de aanval.
- Test het plan: Test en actualiseer het incidentresponsplan regelmatig om de effectiviteit te waarborgen en ervoor te zorgen dat alle belanghebbenden bekend zijn met hun rollen en verantwoordelijkheden.
Whaling is niet het enige online gevaar, blijf op de hoogte om jezelf te beschermen
Whaling mag dan misschien lijken op phishing of spear phishing, maar het is echt iets heel anders en veel gevaarlijker. Dit soort aanvallen zijn uiterst gericht en gericht op hooggeplaatste individuen binnen een organisatie. Daardoor zijn ze moeilijker te herkennen en kunnen ze verwoestende gevolgen hebben. Terwijl phishing bredere doelwitten heeft en spear phishing meer gepersonaliseerd is, richt whaling zich specifiek op de top van de bedrijfshiërarchie met zeer overtuigende en gesofisticeerde tactieken.
Online loeren er dus veel verschillende gevaren, en het is belangrijk om bewust en voorbereid te zijn. Door de juiste maatregelen te nemen en op de hoogte te blijven van de nieuwste bedreigingen, bijvoorbeeld door onze blog regelmatig te lezen, kun je jezelf en je bedrijf beter beschermen tegen deze geavanceerde cyberaanvallen.
