Wat is spyware?

We gaan er allemaal van uit dat wanneer we online aan het browsen zijn, online winkelen, streamen of met vrienden en geliefden chatten, we de enige aanwezige zijn. Maar stel je nou eens voor dat er iemand anders met je meekijkt. Iemand die elke website die je bezoekt ook ziet, en elk woord dat je typt, alles wat je online doet… Angstaanjagend, niet? Nou, het wordt nog enger, want er is daadwerkelijk een manier waarop dat gedaan kan worden. En het heet spyware.

Je hebt vast de laatste tijd wel eens de term ‘spyware’ horen vallen. En dat komt omdat naarmate ons leven steeds meer gedigitaliseerd wordt, online privacy en bescherming belangrijker zijn dan ooit. Spyware wordt snel een van de grootste bedreigingen voor je online privacy en veiligheid. En het maakt niet uit of je een eigenaar van een bedrijf bent of een werknemer, iemand met een reisblog of gewoon iemand met een online bankrekening – niemand is veilig voor de steeds groter wordende dreiging die spyware vormt.

Om te weten hoe je jezelf kunt beschermen tegen de vijand, moet je eerst de vijand leren kennen. Laten we dus alles te weten komen over spyware.

Spyware: Een definitie

Spyware is een soort kwaadaardige software die, zoals de naam al suggereert, wordt gebruikt om gebruikers van het internet stiekem te bespioneren en zonder toestemming van die gebruiker in het geheim informatie te verzamelen over zijn online activiteiten.

Spyware kan sterk variëren in complexiteit. Afhankelijk daarvan kan het allerlei gegevens over de gebruiker verzamelen. Dit kan bijvoorbeeld je browsegeschiedenis zijn, persoonlijke informatie, inloggegevens en zelfs toetsaanslagen die je maakt.

En daar stopt het nog niet. Sommige van de meest geavanceerde soorten spyware (waarvan de bekendste waarschijnlijk de Pegasus-spyware is, die is ontwikkeld door de Israëlische NSO Group) kunnen zelfs bepaalde functies op je apparaten inschakelen, zoals opname-apps en camera’s, om je realtime te bespioneren.

De informatie die spyware verzamelt, wordt vervolgens zonder medeweten van de gebruiker naar derden verzonden en kan worden gebruikt voor allerlei andere doeleinden – van spam- en phishingaanvallen, tot het kapen van je bankrekening.

De verschillende soorten spyware

Het is belangrijk om op de hoogte te zijn van alle gevaren waar je online mee te maken kunt krijgen, dus hier zijn de belangrijkste soorten spyware:

• Trojans: Trojans zijn een type computervirus dat voor verschillende doeleinden kan worden gebruikt, maar ze kunnen ook spionagemogelijkheden uitvoeren. Ze doen zich voor als legitieme software of worden geleverd als onderdeel van legitieme software. Eenmaal geïnstalleerd leveren ze hun lading af, die vaak spionagemogelijkheden omvat, maar daar niet toe beperkt is.

 

• Adware: Dit is een ander soort malware dat wordt gebruikt om advertenties weer te geven. Ze kunnen echter zo agressief zijn in het volgen van gebruikersactiviteiten dat ze als spyware kunnen worden beschouwd.

 

• Systeemmonitors: Dit is een van de meest indringende soorten spyware die wordt gebruikt om alle gebruikersactiviteiten te monitoren, inclusief toetsaanslagen en zelfs e-mailinhoud. Dit wordt vastgelegd en naar derden verzonden.

 

• Tracking cookies: De meeste websites gebruiken cookies om webervaringen te personaliseren. Sommige kunnen echter kwaadaardig van aard zijn en worden gebruikt om gebruikersactiviteiten op websites te volgen.

 

• Keyloggers: Een van de meest angstaanjagende soorten spyware die is ontworpen om toetsaanslagen vast te leggen en wachtwoorden, inloggegevens, berichten en andere gevoelige informatie te registreren.

 

• Mobiele spyware: Dit type spyware is speciaal ontworpen voor gebruik op mobiele apparaten en om oproepen, berichten, de locatie van de gebruiker en zelfs communicatie te volgen.

 

• Stiekeme Spyware: Dit type spyware volgt niet alleen de gebruiker, maar is specifiek ontworpen om actief te verbergen, detectie te vermijden en kan zelfs antivirussoftware uitschakelen.

 

• Stalkerware of Spouseware: Een zeer uniek type spyware dat voornamelijk is ontworpen om partners in de gaten te houden, maar het is zo wijdverspreid geraakt dat het een eigen klasse verdient. Het kan op een telefoon worden geïnstalleerd onder het voorwendsel van andere apps, zonder dat de persoon die wordt gevolgd het weet.

Zoals je kunt zien, zijn er veel verschillende soorten spyware en je kunt er tijdens je reis over internet heel goed mee te maken krijgen. Dat brengt ons bij de vraag: Hoe kom je eigenlijk aan Spyware?

Hoe krijg je spyware?

Er zijn meerdere manieren waarop je spyware kunt oplopen en het, zonder het te weten, op je apparaat kunt installeren. Dit zijn slechts enkele van de meest voorkomende manieren waarop spyware zijn weg naar je apparaat kan vinden:
 

• Freeware: Niets verslaat gratis applicaties, maar gratis kan ten koste gaan van je privacy. Sommige gratis software en apps, vooral diegene die niet afkomstig zijn van officiële bronnen of appstores, kunnen gebundeld zijn met spyware die je op je apparaat kunt installeren zonder dat je het weet.

• E-mailbijlagen: E-mails zijn een toegangspoort voor de meeste malware en spyware vormt daarop geen uitzondering. E-mailbijlagen of links van onbekende bronnen kunnen je misleiden om spyware op je apparaat te installeren.

• Misleidende advertenties: Er bestaat zoiets als Malvertising. Bedrieglijke onlineadvertenties die je misleiden om erop te klikken en spyware op je apparaat te installeren.

• Geïnfecteerde websites: Soms is het enige wat nodig is om spyware op je apparaat te installeren zonder dat je het doorhebt het bezoek van een slechte website. Dit proces staat bekend staat drive-by downloads.

• Peer-to-peer bestandsdeling: Downloaden kan leuk zijn, maar het garandeert je veiligheid niet. Torrenting of bestandsdeling gaat vaak gepaard met spyware die zich een weg naar je apparaat zal banen, samen met die film die je wilde bekijken.

• Valse updates: Soms zal de browser of zelfs een app je vragen om een update te installeren, maar in plaats daarvan dwingt het je om spyware te downloaden.

• Valse antivirussoftware: Je wilt je apparaat beter beveiligen, maar er liever niet voor betalen, daarom zoeken veel gebruikers naar gratis antivirusprogramma’s. Maar wat ze in plaats daarvan krijgen, is een apparaat vol met spyware.

• Mobiele apps: Apps die niet afkomstig zijn van legitieme appstores kunnen heel goed spyware in vermomming zijn of ermee gebundeld zijn.

• USB-sticks of verwijderbare media: Je hoeft niet eens online te gaan om spyware te krijgen. Een deel ervan kan zich gemakkelijk op je apparaat installeren via een geïnfecteerde USB-stick.

• Sociale techniekzwendel: E-mails, berichten en andere vormen van sociale techniekzwendel kunnen je misleiden om links te volgen die ervoor zorgen dat software op je apparaten wordt geïnstalleerd.

Tekenen dat je apparaat geïnfecteerd is met spyware

Er zijn echter enkele duidelijke tekenen dat je apparaat mogelijk geïnfecteerd is met spyware.

Dit zijn de dingen waar je op moet letten als je vermoedt dat je getroffen bent door spyware:
 

1. Ongebruikelijke vertraging van het apparaat. Als je apparaat plotseling trager wordt, kan dit komen doordat veel van zijn vermogen wordt gebruikt om bronnen te leveren aan spyware om gebruikersgegevens te verzamelen en te verzenden.

 

2. Verminderde internetsnelheid. Spyware stuurt voortdurend informatie over jou naar de eigenaar ervan, en dit kan veel snelheid verbruiken. Dus als je een plotselinge daling in je internetsnelheid opmerkt, kan dit door spyware komen.

 

3. Ongeoorloofde activiteit. Als je berichten ziet die vanuit jouw account zijn verzonden, maar die je zeker niet zelf hebt verzonden, kan dit ook het gevolg zijn van spyware.

 

4. Batterijverlies. Verliest je apparaat plotseling veel energie? Dit kan ook komen door spyware, aangezien het veel stroom verbruikt.

 

5. Waarschuwing voor ongeoorloofde toegang. Als je veel meldingen krijgt van sociale media of andere accounts over pogingen om in te loggen op jouw account, kan dit te wijten zijn aan malware.

 

6. Mysterieus gedrag van het apparaat. Als je apparaat zich vreemd begint te gedragen, apps start zonder aanleiding, opflitst, zichzelf uitschakelt of opstart, kan dit ook een teken zijn van spyware.

 

7. Onbekende apps, werkbalken of pictogrammen. Als je zaken op je apparaat opmerkt die je zeker niet zelf hebt geïnstalleerd, is het zeker de moeite waard om dit te onderzoeken, want het kan een teken zijn van verborgen spyware.

Zo vermijd je spyware

Het is natuurlijk beter spyware te voorkomen dan om te moeten omgaan met de gevolgen ervan wanneer het te laat is.

Hier zijn enkele manieren waarop je spyware kunt vermijden:

1. Gebruik een betrouwbare antivirus

Een goede antivirus kan helpen om het contracteren van de meeste malware te voorkomen, en dit geldt ook voor spyware. Maar je moet echt gaan voor sterke en betrouwbare software om je apparaten goed te kunnen beschermen.

Antivirus-applicaties die zich voordoen als gratis, herbergen vaak zelf spyware in plaats van dat ze bescherming bieden.

2. Gebruik VPN Nederland

VPN Nederland voorkomt misschien niet dat je spyware krijgt, maar het kan het risico en de gevolgen ervan aanzienlijk verminderen.

Door al je online data te versleutelen en je verbinding te beveiligen met onbreekbare verbindingsprotocollen, maakt VPN Nederland de data die je online gebruikt volledig onleesbaar en ontoegankelijk voor iedereen die er toegang toe wil krijgen. Dit is niet alleen geweldig en efficiënt om spyware te bestrijden, maar ook om online tracking in het algemeen te voorkomen.

3. Open geen verdachte e-mails, berichten, links en bijlagen

Dit spreekt voor zich. Meestal installeer je spyware op je apparaat door het zelf te doen, wat precies de reden is waarom je goed moet opletten op welke links je klikt en welke bijlagen je downloadt. Vooral diegene die via e-mail of directe berichten binnenkomen.

4. Vermijd gratis downloads

Of het nu gaat om een mobiele app, torrenting of Usenet van een schimmige aanbieder, gratis downloads brengen risico’s met zich mee, en die kunnen heel goed opwegen tegen de voordelen.

5. Update je systeem

Systeemupdates worden vaak ingezet om kwetsbaarheden te dichten die kunnen worden gebruikt om spyware te installeren. Dus hoezeer je ook niet die 15 minuten wilt wachten, doe het toch maar even.

6. Informeer jezelf

Uiteindelijk ben jij de enige die jezelf kan beschermen tegen online dreigingen. En in deze op het internet gerichte wereld kun je je het niet veroorloven om niet op de hoogte te zijn. Je hebt dit artikel al gelezen – dat is top, dus blijf jezelf informeren over de online dreigingen die op de loer liggen en welke goede beslissingen je kunt nemen om ze te voorkomen.

Hoe kom je van spyware af?

Hier zijn enkele stappen die je kunt nemen om van die vervelende spyware af te komen en de mogelijke schade die het kan aanrichten te minimaliseren:
 

1. Herstart je computer in de veilige modus. Hierdoor worden scripts van derden geblokkeerd, zodat je in ieder geval je huidige sessies enigszins veilig kunt houden.

 

2. Gebruik een betrouwbare antivirus. Installeer of voer een volledige apparaatscan uit met een betrouwbare antivirus.

 

3. Verwijder tijdelijke bestanden. Dit zal niet alleen helpen om een antivirus scan sneller uit te voeren, maar kan ook enkele spyware verwijderen.

 

4. Controleer browserextensies. Sommige spyware kan zich manifesteren als browserextensies. Als je er een paar ziet die je niet zelf hebt geïnstalleerd, verwijder ze dan.

 

5. Herstel de standaardinstellingen van je browser. Dit zou moeten helpen bij eventuele problemen die je ondervindt als de spyware je browser beïnvloedt.

 

6. Update je software. Om eventuele kwetsbaarheden te dichten die malware heeft kunnen misbruiken.

 

7. Schakel systeemherstel uit en weer in. Spyware kan zich verbergen in de herstelpunten van je systeem en zal zichzelf steeds opnieuw installeren, zelfs als je probeert er vanaf te komen. Als je antivirus niet helpt, probeer dan deze punten uit te schakelen en nadat je je computer hebt schoongemaakt van malware, schakel je ze weer in.

 

8. Verander je wachtwoorden. Spyware is ontworpen om je informatie te stelen. En als je ermee te maken had, is er een goede kans dat het je wachtwoorden heeft gestolen. Zorg er dus voor dat je ze allemaal opnieuw instelt om verdere problemen te voorkomen.

Nooit meer achterom kijken of er iemand meegluurt als je online bent

De opkomst van spyware, een geniepige bedreiging die ongezien onze digitale activiteiten kan bespioneren, benadrukt het belang van online veiligheid. Of je nu een bedrijfseigenaar, een reisblogger of gewoon een internetgebruiker bent, de opmars van spyware bedreigt de persoonlijke gegevens en privacy van iedereen die wel eens online komt.

Door te begrijpen hoe deze vorm van malware opereert, kunnen we ons er beter tegen wapenen. Met onder meer betrouwbare antivirussoftware, veilig online gedrag en de bescherming van VPN Nederland kun je spyware vaarwel zeggen en op een effectieve manier jouw online privacy beschermen. Zo hoef je niet meer (zo vaak) over je digitale schouder te kijken of er iemand met je meegluurt als je online aan het browsen bent.