Wat is Phishing?

Steek je hand op als dit bekend klinkt: plotseling krijg je een e-mail van de Belastingdienst waarin staat dat er een probleem is met je belastingbetalingen. Oké, vreemd, dit is nog nooit eerder gebeurd. Dus, bezorgd, klik je op een link in de e-mail die er precies hetzelfde uitziet als een e-mail van de Belastingdienst. Maar in plaats van in te loggen met je DigiD, word je geconfronteerd met meer dringende informatie over hoe je dit nu moet aanpakken, anders loop je het risico op boetes, vervolging of iets anders wat nog erger zou kunnen zijn. Je raakt in paniek en vult meteen al je bankgegevens in… en dat is hoe je ten prooi valt aan phishingaanvallen.

Zonder overdrijven zijn phishingaanvallen een van de grootste, meest voorkomende en ergste gevaren waar je online mee te maken kunt krijgen. 35% van alle online aanvallen zijn verschillende soorten phishingaanvallen, met meer dan 3,4 miljard phishing-e-mails die elke dag worden verzonden. En als je denkt dat je te slim bent om erin te trappen – denk nog eens na. In 2021 hebben phishingaanvallen gebruikers, bedrijven en organisaties meer dan 44,2 miljoen euro gekost. En naarmate die aanvallen steeds geavanceerder worden, loop je het risico het volgende slachtoffer van een phishingaanval te worden.

Wil je dat niet? Ontdek dan met ons hoe je phishingaanvallen kunt herkennen en voorkomen.

Phishing begrijpen: Wat is het en hoe werkt het?

Met het internet vol met allerlei online gevaren en bedreigingen, is het moeilijk om bij te houden wat wat is en welk gevaar het zou kunnen vormen. Laten we dus allereerst beginnen met begrijpen wat phishing precies is.

Phishing is een soort cyberaanval waarbij aanvallers zich voordoen als betrouwbare entiteiten om individuen te misleiden en gevoelige informatie te verstrekken, zoals gebruikersnamen, wachtwoorden, creditcardnummers of andere persoonlijke gegevens. Het komt erop neer dat aanvallers zich voordoen als iemand anders om jou over te misleiden, zodat je jouw persoonlijke informatie geeft.

Phishingaanvallen worden meestal uitgevoerd via e-mail, directe berichten en verschillende berichten-apps, of sociale media. De aanvallers lokken het slachtoffer door ze op links te laten klikken of bijlagen te laten downloaden, wat kan leiden tot verschillende resultaten. Het kan variëren van het installeren van malware, spyware of ransomware op je apparaat, tot het onbewust verstrekken van gevoelige persoonlijke informatie en inloggegevens, en zelfs tot identiteitsdiefstal.

Wat is het doel van phishing?

Phishing kan vele vormen aannemen en het kan een middel zijn om aanvallen met verschillende doelen uit te voeren. Dit zijn enkele van de gebruikelijke redenen waarom phishingaanvallen kunnen worden uitgevoerd:

• Financieel gewin: Voorop in de motieven van phishing staat direct financieel gewin. Aanvallers zoeken vaak naar creditcardinformatie, bankgegevens of inloggegevens voor platforms die financiële waarde hebben. Zodra ze deze informatie hebben, kunnen ze zich bezighouden met ongeautoriseerde transacties, de informatie op de zwarte markt verkopen, of zelfs grootschalige financiële fraude plegen.
• Identiteitsdiefstal: Phishing kan ook een middel zijn om iemands identiteit te stelen. Door persoonlijke gegevens te verzamelen, kunnen cybercriminelen individuen imiteren, hun accounts overnemen, aankopen doen, of zelfs misdaden plegen onder iemand anders’ identiteit.
• Spionage: Niet alle phishing draait om direct financieel gewin. Sommige geavanceerde bedreigingsactoren, mogelijk gesponsord door nationale overheden, gebruiken phishing als methode om organisaties of overheden te infiltreren voor spionagedoeleinden. Ze streven ernaar geclassificeerde of gepatenteerde informatie te verzamelen, die gebruikt kan worden voor politieke, militaire, of economische voordelen.
• Installatie van malware: Sommige phishingpogingen hebben als doel gebruikers te misleiden om schadelijke software te downloaden. Deze malware kan verschillende doelen dienen, van het bieden van een achterdeur naar het systeem van de gebruiker tot het creëren van botnets voor grootschalige cyberaanvallen.
• Verzamelen van inloggegevens: Veel phishingaanvallen richten zich op het verzamelen van inloggegevens voor meerdere platforms. Eenmaal verkregen, kunnen deze referenties worden gebruikt voor diverse onwettige activiteiten, van het spammen van andere gebruikers tot het verzamelen van gevoeligere gegevens van onderling verbonden platforms.
• Voor de lol of bekendheid: Sommige cybercriminelen doen aan phishing voor de kick of om te laten zien dat ze in beveiligde systemen kunnen komen. Ze vinden het misschien leuk om het te proberen of om respect te krijgen in online groepen.

Wat zijn de verschillende soorten phishingaanvallen?

Phishing kent vele soorten en maten. En het is belangrijk om te begrijpen welke vormen er zijn om te weten waarop je moet letten en hoe je ermee om moet gaan om zo te voorkomen dat je in phishingtrucs trapt.

• E-mailphishing. Meest voorkomend, waarbij aanvallers zich voordoen als betrouwbare organisaties.
• Spear phishing. Gerichte aanvallen op specifieke individuen of bedrijven.
• Smishing (SMS-phishing). Phishing-pogingen via sms-berichten.
• Vishing (Voice-phishing). Oplichting via telefoongesprekken.
• Website/domein-phishing. Nepwebsites ontworpen om gebruikersgegevens te verzamelen.
• Whaling. Een soort zeer geavanceerde spear-phishingaanval gericht op hooggeplaatste personen.
• Pharming. Gebruikers omleiden van vertrouwde websites naar kwaadaardige. De gebruiker kan denken dat ze nog steeds op een legitieme website zijn en bijvoorbeeld hun inloggegevens invoeren, die dan via de valse website worden gestolen.
• Clone phishing. Een bekende e-mail lichtjes aanpassen om een vals gevoel van veiligheid te creëren en deze kwaadaardig te maken. Bijvoorbeeld een vergelijkbaar factuurverzoek sturen, maar met de bijlage die malware bevat in plaats van een factuur.
• Man-in-the-Middle phishing. Deze vorm van phishing is bedoeld om communicatie tussen twee partijen te onderscheppen, gegevens te stelen of kwaadaardige inhoud in te voegen.

Hoe herken je een phishingpoging?

Oké, als phishing zo geavanceerd is, is er dan wel een manier om het te onderscheiden van legitieme e-mails en andere inhoud? Of ga je voortaan je hele e-mailaccount zonder te lezen leegmaken?

Nou, hoewel dat zou kunnen helpen, er zijn toch enkele aanwijzingen die kunnen helpen bij het identificeren van phishingpogingen ten opzichte van legitieme inhoud:

1. Verdachte e-mailadressen en domeinnamen.
   Zelfs als de naam bekend lijkt, controleer het e-mailadres op subtiele spelfouten of extra tekens.
   Echte bedrijven en organisaties hebben meestal een consistente domeinnaam. Wees voorzichtig met alles wat niet overeenkomt met de officiële domeinnaam.
2. Generieke begroetingen en taalgebruik.
   Phishing-e-mails gebruiken vaak algemene begroetingen zoals “Beste gebruiker” of “Beste klant.” Als bedrijven waarmee je zaken doet je naam hebben, zullen ze die doorgaans gebruiken.
   Slechte grammatica, vreemde formuleringen en spelfouten kunnen ook aanwijzingen zijn.
3. Dringende of bedreigende taal.
   Veel phishing-pogingen proberen een gevoel van urgentie te creëren om je tot actie aan te zetten. Waarschuwingen over accountsluitingen, meldingen van ongeoorloofde toegang of verzoeken om dringende betalingen zijn veelvoorkomende tactieken.
   Wees vooral voorzichtig als het bericht je onder druk zet om standaard beveiligingsprocedures te omzeilen of te negeren.
4. Verzoeken om persoonlijke informatie.
   Echte bedrijven zullen geen gevoelige gegevens, zoals wachtwoorden of pincodes, via e-mail of sms vragen.
   Wees argwanend bij ongevraagde verzoeken om persoonlijke of financiële informatie.
5. Niet-overeenkomende URL’s.
   Beweeg met je muis over eventuele links in de e-mail (zonder te klikken) om te zien waar ze naartoe leiden. Wees op je hoede als de bestemming niet overeenkomt met wat de e-mail beweert.
   Controleer op subtiele spelfouten in de URL, of domeinnamen die licht zijn gewijzigd (bijvoorbeeld “veilig-bank.com” in plaats van “veiligbank.com”).
6. Onverwachte bijlagen of links.
   Als je een e-mail ontvangt met een onverwachte bijlage of link, wees dan voorzichtig. Deze kunnen malware bevatten. Voordat je iets downloadt of klikt, controleer je de legitimiteit van de e-mail, vooral als deze van een onbekende afzender komt.
7. Ongebruikelijk gedrag van de afzender.
   Als je een e-mail ontvangt van een vriend of collega die niet bij hun karakter of vreemd lijkt, kan hun account gecompromitteerd zijn. Het is het beste om rechtstreeks contact met hen op te nemen via een andere methode om te bevestigen.
8. Te mooi om waar te zijn aanbiedingen.
   Gebruik je gezond verstand. Als een aanbieding te mooi lijkt om waar te zijn (zoals het winnen van een loterij waar je nooit aan hebt deelgenomen), is het waarschijnlijk een phishing-poging.
9. Neem rechtstreeks contact op met het bedrijf.
   Als je ooit twijfelt over de authenticiteit van een e-mail, neem dan rechtstreeks contact op met het bedrijf via vertrouwde methoden, niet via de contactgegevens of links in de verdachte e-mail.

Wat te doen wanneer je phishing tegenkomt?

OK, nu weet je waar je op moet letten. Dus je weet dat het niet de vraag is of je ooit een phishing-poging tegenkomt in je mailbox, maar wanneer dat zo is. En als je er een krijgt. Wat doe je dan?

Hier zijn enkele snelle adviezen over wat te doen als je per ongeluk een phishing-e-mail in je inbox tegenkomt:

1. Niet reageren.
   Als je vermoedt dat een e-mail of bericht een phishing-poging is, klik dan niet op links, download geen bijlagen en reageer niet op het bericht. Vermijd vooral het invoeren van persoonlijke, financiële of inloggegevens.
2. Verbreek de internetverbinding (indien nodig).
   Als je per ongeluk op een link hebt geklikt en vermoedt dat er malware wordt gedownload, verbreek dan onmiddellijk de verbinding van je apparaat met het internet om mogelijke downloads of communicatie met kwaadwillende servers te stoppen.
3. Markeer als Spam/Ongewenst.
   De meeste e-mailservices en software stellen je in staat om berichten als spam of ongewenst te markeren. Deze actie kan helpen bij het verbeteren van de detectie van vergelijkbare e-mails in de toekomst.
4. Gebruik Tweefactorauthenticatie (2FA).
   Hoewel dit geen directe reactie is op het tegenkomen van phishing, kan het activeren van 2FA op je accounts een extra beveiligingslaag toevoegen voor het geval je inloggegevens worden gecompromitteerd.
5. Verander wachtwoorden (indien je gecompromitteerd bent).
   Als je vermoedt dat je informatie is gecompromitteerd als gevolg van een phishing-poging, verander dan onmiddellijk je wachtwoorden. Zorg ervoor dat het nieuwe wachtwoord sterk en uniek is.
6. Scan je device.
   Voer een volledige scan van je device uit met vertrouwde en up-to-date beveiligingssoftware om ervoor te zorgen dat er geen malware is gedownload.
   Wees voorzichtig met je persoonlijke informatie: Onthoud dat legitieme organisaties meestal geen gevoelige informatie zullen opvragen via onveilige kanalen. Wees altijd op je hoede voor ongevraagde verzoeken.
7. Overweeg het gebruik van VPN Nederland.
   Hoewel VPN Nederland je niet volledig kan beschermen tegen het tegenkomen en slachtoffer worden van phishing, kunnen we het criminelen aanzienlijk moeilijker maken om je op te lichten. Om je te treffen met een geavanceerde phishingaanval, hebben criminelen meestal van tevoren wat informatie over je nodig. VPN Nederland versleutelt al je persoonlijke informatie die je online deelt en ontvangt, waardoor het voor iedereen die er de hand op wil leggen, ontoegankelijk wordt. Bovendien beveiligt VPN Nederland ook je verbinding met geavanceerde verbindingsprotocollen, waardoor bepaalde vormen van hacks en kaping van verbindingen die mogelijk kunnen leiden tot verwoestende aanvallen actief worden voorkomen.

Phishing-aanvallen steeds sluwer, wees criminelen te slim af

Phishing is een veelvoorkomend gevaar op internet dat mensen bedreigt. Met steeds slimmere phishing-aanvallen is het belangrijk om te weten hoe je jezelf kunt beschermen. Herken verdachte e-mails, check URL’s en deel geen persoonlijke info. Als je phishing tegenkomt, klik niet en verander wachtwoorden. Gebruik een goede VPN zoals VPN Nederland om je gegevens te versleutelen.

Blijf alert en leer om phishing te vermijden en veilig online te blijven.