De vele gevaren van openbare wifi

Wie houdt er niet van gratis wifi? Of je nu bij de lokale Starbucks bent, op het vliegveld of in het hotel, een gratis wifi-hotspot kan een echte redder in nood zijn. En zelfs als dat niet het geval is, is het gewoon fijn om direct gratis toegang tot het web te hebben. Wat is daar nou niet leuk aan? Dus als je een wifi-netwerk ziet zonder wachtwoord, denk je zelden twee keer na en houd je geen rekening met zaken als online privacy en beveiliging; je klikt gewoon op “Verbinden” en geniet van directe toegang, toch?

Maar zoals bij de meeste gratis dingen in het leven, kan gratis openbare wifi een ander soort kosten met zich meebrengen. In dit geval kunnen die verwoestend zijn: van volledig verlies van je online privacy tot slachtoffer worden van online fraude, hacks en zelfs identiteitsdiefstal, en zelfs echte criminaliteit. Openbare wifi wordt beschouwd als de #1 bedreiging voor je online veiligheid. Zelfs de FBI heeft gebruikers gewaarschuwd om het niet te gebruiken vanwege de vele gevaren.

Maar wat maakt gratis openbare wifi zo gevaarlijk? Met welke bedreigingen krijg je te maken zodra je verbinding maakt?

De risico’s van openbare netwerken begrijpen

Gratis open wifi-netwerken zijn een vast onderdeel van modern gemak geworden. Van je favoriete café tot de Albert Heijn, van de trein tot het vliegveld tot je hotelkamer – alles heeft openbare wifi. Zozeer zelfs dat het ontbreken van gratis wifi in een locatie als slechte klantenservice wordt beschouwd. Waarom zou je je kostbare mobiele data verspillen, die elk jaar duurder worden, als er een gratis hotspot voor je klaarstaat om mee te verbinden?!

Hoe uitnodigend ook, de aantrekkingskracht, beschikbaarheid en toegankelijkheid van gratis openbare wifi-netwerken is ook het grootste gevaar: het ontbreken van goede beveiliging.

Open netwerken zijn meestal meer gericht op gemak en directe toegankelijkheid voor iedereen in dat café, in plaats van robuuste beveiligingsmaatregelen die je veilig kunnen houden, en dit maakt het een broedplaats voor allerlei soorten cybercriminelen.

Maar wellicht is het je niet helemaal duidelijk waarom verbinding maken met een open wifi-netwerk zo riskant is.

Stel je voor dat je een pakket naar een geliefde stuurt, gevuld met allerlei persoonlijke spullen. Je vergeet het echter te verzegelen, dus voordat het op het bestemde adres aankomt, kan iedereen zien wat er in het pakket zit, er iets uit stelen of de inhoud ervan veranderen. Dit is hoe het aanvoelt om informatie te versturen via een onbeveiligd openbaar wifi-netwerk.

De dingen die met je virtuele pakket kunnen gebeuren zijn talrijk, of het nu een website is die je wilt bezoeken, een bericht dat je verzendt, een bestand dat je downloadt of een account dat je controleert. Het is daarom goed om te weten wat de meest voorkomende bedreigingen zijn waarmee je te maken krijgt als je verbinding maakt met openbare wifi.

De meest voorkomende bedreigingen op openbare wifi

• Man-in-the-Middle (MitM) aanvallen. Dit is een van de meest voorkomende bedreigingen op openbare wifi-netwerken. Bij een MitM-aanval onderschept een onbevoegde partij de communicatie tussen jouw apparaat en het netwerk. Hierdoor kunnen ze meeluisteren met de verzonden gegevens en deze zelfs wijzigen voordat ze hun bestemming bereiken.
 
• Afluisteren/Snuffelen. Cybercriminelen kunnen speciale software en apparaten gebruiken om wifi-signalen op te vangen, waarbij ze verzonden en ontvangen data vastleggen. Dit kan inloggegevens, persoonlijke berichten en andere gevoelige informatie omvatten.
 
• Schijn-hotspots. Dit zijn kwaadaardige wifi-netwerken die door cybercriminelen zijn opgezet om legitieme openbare wifi-netwerken na te bootsen. Nietsvermoedende gebruikers maken verbinding met deze valse hotspots in de overtuiging dat ze een betrouwbaar netwerk gebruiken, en stellen zo hun data bloot aan de aanvaller.
 
• Pakket sniffing. Dit houdt in dat er softwaretools worden gebruikt om datapakketten op te vangen, terwijl ze over het netwerk reizen. Cybercriminelen kunnen deze pakketten analyseren om gevoelige informatie te extraheren, zoals gebruikersnamen en wachtwoorden.
 
• Malware-distributie. Openbare wifi kan worden gebruikt als een distributiekanaal voor malware. Eenmaal verbonden met het netwerk kan een gebruikersapparaat worden geïnfecteerd met kwaadaardige software zonder dat ze het weten.
 
• Honeypot-aanvallen. Vergelijkbaar met schijn-hotspots, houdt dit in dat er een gratis, open netwerk wordt opgezet als lokaas. Zodra een gebruiker verbinding maakt, kunnen aanvallers een reeks aanvallen uitvoeren, van malware-distributie tot datadiefstal.
 
• Sessie-hijacking. Aanvallers kunnen sessiecookies stelen via onbeveiligde wifi-netwerken, waardoor ze gebruikers kunnen imiteren en ongeautoriseerde toegang kunnen krijgen tot websites en applicaties.
 
• Sidejacking. Dit houdt in dat pakketten worden onderschept om sessiecookies te verkrijgen, waardoor onbevoegde toegang mogelijk is tot websites waarop de gebruiker is ingelogd, vooral diegenen die geen HTTPS gebruiken.
 
• Algemeen gebrek aan privacy. Maar zelfs als je niet het slachtoffer wordt van een van deze of hun verschillende types, of talloze andere online aanvallen, laat openbare wifi je persoonlijke informatie en surfgedrag volledig blootgesteld voor iedereen om te zien. En dat is een gebrek aan privacy dat je je tegenwoordig simpelweg niet kunt veroorloven.

Is het risico echt zo groot?

Niet leuk, hè? Maar hoewel het opsommen van de gevaren behoorlijk alarmerend kan zijn, is het risico echt zo groot? Is cybercriminaliteit via openbare wifi echt zo gewoon, of is het iets wat paranoïde mensen gewoon gebruiken om anderen bang te maken?

Gelukkig zijn er statistieken die aangeven hoe vaak gevaren optreden bij het gebruik van gratis wifi, zodat we precies kunnen zien hoe schadelijk het kan zijn. Spoiler: het is nog erger dan je denkt.

Volgens Forbes is bij meer dan 43% van alle slachtoffers van cybercriminaliteit hun online beveiliging in gevaar gebracht via openbare wifi. Dat is misschien niet waar de misdaad plaatsvindt, maar het is wel de toegangspoort die je kwetsbaar maakt en waar criminelen niet aarzelen om misbruik van te maken.

De meest voorkomende plaatsen waar dit gebeurt zijn in cafés en restaurants. Dit is goed voor 25% van alle diefstal en compromittering van persoonlijke informatie. Dit wordt op de voet gevolgd door luchthavens (23%), hotels (20%), fastfoodrestaurants (19%) enzovoort.

Openbare wifi is verantwoordelijk voor bijna de helft van alle cyberaanvallen, maar daar houdt het niet op. Je persoonlijke informatie en surfgedrag zijn vrij spel op openbare wifi, maar dit kan het begin zijn van een veel grotere aanval. Zelfs als je bankrekening niet meteen leeg is terwijl je koffie drinkt in je favoriete café, wil dat niet zeggen dat je de dans bent ontsprongen. Aanvallers kunnen je persoonlijke informatie verzamelen om in de komende dagen, weken, maanden of zelfs jaren veel meer gedetailleerde, goed voorbereide en enge aanvallen uit te voeren. En dit kan variëren van phishing tot spear phishing, tot het aanvallen van je werkplek, tot echte aanvallen, of simpelweg het verkopen van je persoonlijke informatie online.

Eén overhaaste verbinding is al genoeg, en je kunt in allerlei soorten gevaar verkeren zonder het ooit te weten voordat het te laat is.

Hoe blijf je veilig op openbare wifi?

1. Gebruik VPN Nederland. VPN Nederland is absoluut noodzakelijk als je vaak gebruik maakt van openbare wifi. En het is ook het enige wat je nodig hebt om je veilig te voelen op openbare wifi, beschermd te blijven en zorgeloos te surfen, waar je ook verbinding maakt. VPN Nederland versleutelt je online verkeer, wat betekent dat zelfs als iemand het onderschept, ze de data niet kunnen begrijpen. En als ze de data niet kunnen begrijpen, kunnen ze je niet aanvallen of het tegen je gebruiken. Maar dat is niet alles, een VPN voegt ook een extra beschermingslaag toe aan je internetverbinding waardoor het volledig veilig en ondoordringbaar is voor buitenstaanders, zelfs op een netwerk zo kwetsbaar als openbare wifi. Dit is je eigen privétunnel naar het internet, waar je ook bent.
 
2. Schakel delen uit. Zorg ervoor dat je het delen van bestanden, apparaten en openbare mappen uitschakelt als je op een openbaar netwerk bent. Deze instellingen vind je meestal in de systeemvoorkeuren of instellingen van je computer of telefoon.
 
3. Verbind met beveiligde netwerken waar mogelijk. Als je de keuze hebt tussen een open netwerk en een met een wachtwoord beveiligd netwerk, kies dan altijd voor de laatste. Die zijn meestal veiliger. Maar zelfs deze netwerken zijn nog kwetsbaar voor aanvallen.
 
4. Vergeet het netwerk na gebruik. Zorg dat je apparaat in de toekomst niet automatisch verbinding maakt met open netwerken. Zet "automatisch verbinden" voor openbare netwerken uit en 'vergeet' altijd het netwerk na gebruik.
 
5. Gebruik multi-factor authenticatie. Een extra beveiligingslaag, zoals een code naar je mobiele apparaat, kan onbevoegde toegang voorkomen, zelfs als je wachtwoord gecompromitteerd is.
 
6. Houd software en apps up-to-date. Update je besturingssysteem en apps regelmatig. Updates bevatten vaak patches voor bekende kwetsbaarheden die uitgebuit kunnen worden via openbare wifi.
 
7. Gebruik HTTPS. Zorg ervoor dat de websites die je bezoekt beveiligd zijn met HTTPS, vooral als je gevoelige informatie invoert. Je kunt ook een extensie zoals "HTTPS Everywhere" gebruiken, die websites dwingt een beveiligde verbinding te gebruiken als die beschikbaar is.
 
8. Vermijd toegang tot gevoelige informatie. Het is het beste om niet in te loggen op bankwebsites, creditcardinformatie in te voeren of toegang te krijgen tot gevoelige persoonlijke gegevens als je op openbare wifi bent.
 
9. Activeer een firewall. Zet de firewall van je apparaat aan. Dit fungeert als een barrière tussen je apparaat en mogelijke bedreigingen op het netwerk.
 
10. Monitor je apparaat op ongebruikelijke activiteiten. Houd je apparaat altijd in de gaten op vreemd gedrag na gebruik van openbare wifi, zoals onverwachte pop-ups of onbekende apps die verschijnen.
 
11. Log uit van sites als je klaar bent. Het is een goede gewoonte om uit te loggen uit accounts (zoals e-mail of sociale media) nadat je je sessie hebt afgerond.
 
12. Vermijd het gebruik van openbare wifi voor transacties. Vermijd indien mogelijk transacties of online winkelen als je verbonden bent met een openbaar netwerk.

Denk even na voordat je de wifi-hotspot van je koffiekeet gebruikt

Het is duidelijk: openbare wifi is handig, maar kan ook riskant zijn. Van 'Man-in-the-Middle'-aanvallen tot malafide hotspots, de gevaren zijn echt en overal aanwezig. Maar maak je geen zorgen, je bent niet helemaal weerloos. Met tools zoals VPN Nederland kun je je online leven beter beveiligen. Een VPN versleutelt je gegevens en maakt het bijna onmogelijk voor cybercriminelen om in te breken. Combineer dit met een reeks andere voorzorgsmaatregelen, zoals het uitschakelen van automatisch verbinden en het bijwerken van je software, en je bent al een stuk veiliger.

Dus blijf alert, maar ook gerustgesteld; er zijn manieren om je te beschermen.