Wat is adware? Het gevaar van ongevraagde advertenties

Stel je eens voor dat je casual online aan het surfen bent. Je kijkt misschien even op je favoriete webwinkel voor nieuwe schoenen, je leest iets online, of je ben je gewoon aan het rondkijken. Plotseling verschijnt er een vervelende advertentie die een te mooie aanbieding belooft. Na lang zoeken vind je eindelijk het kruisje om het weg te klikken, maar dan verschijnt er meteen een nieuwe op zijn plek. En dan nog een, en nog een, totdat je scherm gevuld is met advertenties die je probeert weg te klikken. Wat is dit?

Nou, je zou slachtoffer kunnen zijn geworden van adware.

Het internet is geweldig, maar het zit ook vol met gevaren die je online-ervaring flink kunnen verstoren. En hoewel je misschien denkt dat je voorzichtig genoeg bent en geen slachtoffer kan worden van alle gevaren die internetten met zich meebrengt, is niemand in werkelijkheid volledig veilig. Daarom is het uiterst belangrijk om te begrijpen wat die gevaren zijn en hoe je ze kunt vermijden. Deze keer gaan we het hebben over adware.

Adware, wat is dat eigenlijk?

Adware is een type malware – software die is ontworpen om je apparaat te infecteren en het te gebruiken voor eigen gewin. In het geval van adware is dit het tonen of downloaden van diverse reclamematerialen, waaronder banners en pop-ups, wanneer je online bent.

Adware wordt onderverdeeld in twee belangrijke soorten:

• Legitieme adware.
  Dit is adware die niet is ontworpen om je op directe wijze schade toe te brengen. Vaak gebundeld met gratis software of browserextensies, is dit type adware bedoeld om advertenties weer te geven om inkomsten te genereren voor de eigenaar van die software. Hoewel opdringerig en nog steeds inbreuk makend op je recht op online privacy door gepersonaliseerde advertenties te tonen op basis van je browservoorkeuren en -geschiedenis, of gegevens die het van derden ontvangt, is dit type adware nog steeds acceptabel. De legitieme adware is vrij algemeen en kan je niet al te veel schaden, hoewel het vervelend kan zijn en nog steeds een privacyzorg betreft.
• Kwaadaardige adware.
  In tegenstelling tot legitieme adware is kwaadaardige adware ontworpen om je schade toe te brengen, controle over je apparaat over te nemen en je niets anders dan advertenties, pop-ups en andere materialen te serveren, waardoor je apparaat onbruikbaar wordt. Dit is het type adware waar je echt voorzichtig mee moet zijn.
  Er zijn meerdere soorten kwaadaardige adware:
  • Pop-up adware. Dit type adware genereert vervelende en ongevraagde advertenties terwijl je aan het browsen bent of gewoon je apparaat gebruikt. Het kan variëren van behoorlijk vervelend tot het bijna onbruikbaar maken van je apparaat door een overweldigende hoeveelheid pop-ups die voorkomen dat je je apparaat kunt gebruiken, en die het vertragen tot stilstand.
  • Ad injectors. Een meer geavanceerd type kwaadaardige adware dat is ontworpen om de inhoud van de pagina’s die je leest aan te passen om ongewenste advertenties weer te geven, of zelfs de links die je aanklikt te kapen om je helemaal naar andere websites te leiden.
  • Malware met spyware. Soms dient kwaadaardige adware niet slechts één doel. Malware met spyware werkt als reguliere pop-up adware, maar het verzamelt ook gegevens over jou zonder dat je het zelfs maar weet, waaronder je browsegewoonten, persoonlijke informatie en soms zelfs inloggegevens die kunnen leiden tot verwoestende aanvallen of de verkoop van je persoonlijke informatie.
  • Rogue security software. Dit type adware doet zich voor als legitieme software, maar besmet in feite je apparaat, overspoelt het met ongewenste advertenties en wordt vaak vergezeld door andere soorten malware.

Hoe beïnvloed adware jou?

Het is vrij gemakkelijk te raden hoe adware je online-ervaring kan schaden. Niemand houdt van advertenties, en adware is in de eerste plaats gemaakt om je zoveel mogelijk advertenties te tonen als je apparaat aankan.

Maar, adware stopt daar niet en kan nog veel meer effect hebben op jou, het browsen, je apparaat en zelfs je online veiligheid:

• Ongewenste advertenties.
  Ten eerste kan adware je voortdurend overspoelen met pop-ups, wat aanzienlijke invloed kan hebben op je online ervaring.
• Vertraging van je apparaat.
  Adware is ontworpen om je zoveel mogelijk advertenties te tonen, en het kan vaak je apparaat overbelasten, je browser, of zelfs je hele systeem vertragen.
• Diefstal van persoonlijke informatie.
  Gekoppeld aan spyware kan adware allerlei persoonlijke informatie van je zien en loggen. Dit kan variëren van je browsegeschiedenis tot het tonen van nog meer advertenties. Het zou zelfs je inloggegevens kunnen en bewaren, wat kan leiden tot diefstal van je financiële informatie, hacken van je sociale media en andere platforms.
• Veiligheidsrisico’s.
  Adware is vaak de toegangspoort tot andere soorten malware. Eenmaal op je apparaat kan het achterdeuren installeren en veel ergere virussen, spyware, wormen, trojans en andere schadelijke software downloaden die jou en je device verder kunnen schaden.

Hoe krijg je adware?

Oké, best eng. Maar hoe kan je apparaat geïnfecteerd raken met adware?

Er zijn helaas best veel manieren waarop je apparaat geïnfecteerd kan raken met malware. Het is belangrijk om te weten waar de malware vandaan kan komen, zodat je het zoveel mogelijk kunt vermijden.

Dit zijn enkele manieren waarop malware je apparaat kan infecteren:

• Gebundelde software
  Als je graag gratis software gebruikt die niet afkomstig is van een vertrouwde aanbieder, loop je mogelijk meer risico dan je had verwacht. Gratis software kan vaak gebundeld zijn met adware en je merkt het misschien niet eens op.
• Misleidende advertenties
  Ironisch genoeg kunnen advertenties ertoe leiden dat je adware installeert. Misleidende banners en links kunnen ervoor zorgen dat je zonder het te weten kwaadaardige adware op je apparaat plaatst.
• Geïnfecteerde websites
  Het internet staat vol met websites die je beter kunt vermijden. Soms is het bezoeken van deze websites al genoeg, omdat ze automatisch adware op je apparaat downloaden en installeren.
• E-mailbijlagen en links
  We krijgen allemaal spam en dat is altijd vervelend. Maar soms wordt het nog vervelender omdat spammails bijlagen bevatten die eigenlijk adware zijn, of links tonen waarop klikken resulteert in het installeren van adware.
• Torrenting/P2P en bestandsdeling
  Het downloaden van bestanden van onofficiële websites, torrenting en bestandsdeling kan verborgen adware bevatten bij de film die je wil kijken.
• Browserextensies en werkbalken
  Zelfs je browser kan soms een bron van adware worden. Het installeren van onbetrouwbare browserextensies en werkbalken kan er ook voor zorgen dat je adware in je browser installeert, wat je browse-ervaring verpest.
• Mobiele apps
  Net als software voor je pc kunnen mobiele apps vaak adware bevatten, vooral gratis apps.
• Valse software-updates.
  Af en toe kun je een knipperende melding krijgen dat je systeem gevaar loopt en dat je een update moet installeren, wat kan leiden tot het daadwerkelijk installeren van adware.
• Sociale media
  Zelfs sociale media kunnen links en advertenties bevatten die leiden naar kwaadaardige bronnen, wat ertoe kan leiden dat je adware downloadt zonder het te weten.

Dit zijn slechts enkele van de meest voorkomende manieren waarop adware op je apparaat kan worden geïnstalleerd. Er zijn eigenlijk talloze manieren om op het internet een bug tegen te komen die gericht is op advertenties.

Hoe weet je of je adware hebt?

Nu je begrijpt wat adware is, hoe kun je dan vaststellen of je daadwerkelijk adware hebt die je apparaat kan beschadigen en het niet alleen gewone pop-ups zijn die je ziet?

Er zijn een paar duidelijke tekenen die kunnen aangeven dat je apparaat inderdaad geïnfecteerd is met adware:

• Je krijgt pop-ups, advertenties en banners te zien op plekken waar ze niet zouden moeten verschijnen, zowel in de browser als op je apparaat.
• Je browserinstellingen zijn gewijzigd, zoals je startpagina, zoekmachines en tabbladen.
• Je hebt last van vertraagde internetprestaties omdat advertenties veel internet snelheid en bandbreedte in beslag nemen.
• Je wordt voortdurend omgeleid naar verdachte sites die je niet van plan was te bezoeken.
• Je ontdekt nieuwe programma’s en applicaties die je zelf niet hebt geïnstalleerd.
• Er zijn beveiligingswaarschuwingen die voortdurend worden weergegeven door je antivirus- of beveiligingssoftware.
• Je hebt last van slechte systeemstabiliteit en regelmatige crashes van je apparaat.
• Er is een snelle energieafname op je mobiele apparaat.
• Anderen ontvangen spam van jou. Adware kan dienen als toegangspoort voor verdere aanvallen, niet alleen op jou, maar ook op je contacten.

Hoe kun je voorkomen dat je adware krijgt?

Voorkomen is beter dan genezen. Het vermijden van adware (en ook andere soorten malware) is veel gemakkelijker dan ermee omgaan nadat je het al hebt gekregen.

Hier zijn enkele maatregelen die je kunt nemen om te voorkomen dat je adware krijgt:

1. Gebruik een antivirusprogramma

Dit zag je waarschijnlijk al aankomen. De beste manier om jezelf te beschermen tegen adware is het gebruik van een betrouwbaar antivirusprogramma dat software kan detecteren voordat je het krijgt, en het ook kan verwijderen als je het al hebt.

2. Gebruik een VPN

Hoewel VPN’s je niet volledig kunnen beschermen tegen adware, kunnen ze de schade die het kan veroorzaken aanzienlijk beperken door je gegevens te versleutelen en te beveiligen, en je te beschermen tegen het openen van onbeschermde websites waar adware kan huizen.

3. Houd je systeem up-to-date

Hoewel het updaten van je apparaat vervelend kan zijn, gebeurt het om een reden. Vaak zijn software-updates bedoeld om potentiële kwetsbaarheden in het systeem te blokkeren en je te beschermen tegen adware en andere malware.

4. Download alleen van vertrouwde bronnen

Haal applicaties van officiële websites en probeer niet te downloaden van verdachte bronnen. En zelfs dan, zorg ervoor dat je een VPN gebruikt tijdens het downloaden voor bescherming en privacy.

5. Controleer op ongewenste programma’s

Adware kan zichzelf installeren zonder dat je het merkt. Controleer regelmatig op programma’s en apps die je zelf niet hebt geïnstalleerd en die verdacht lijken.

6. Informeer jezelf en wees voorzichtig

Wat je ook doet om je apparaat te beschermen, uiteindelijk ben jij degene die ervoor moet zorgen dat je online goed beschermd blijft.

Informeer jezelf over de beste beveiligingspraktijken, gebruik betrouwbare software. Volg geen verdachte links en open geen bijlagen van e-mails die afkomstig zijn van onbekende bronnen.

Hoe kom je van adware af?

Helaas, ondanks dat je de nodige voorzorgsmaatregelen hebt getroffen, heb je toch adware ontvangen. Dit gebeurt soms. Wat doe je nu? Hoe kom je ervan af?

Hier zijn enkele stappen die je kunt nemen:

1. Koppel je apparaat los van het internet voordat er meer schade kan worden aangericht.
2. Voer een volledige beveiligingscontrole uit op je apparaat. Gebruik een actueel antivirusprogramma om adware te identificeren en te verwijderen als dit inderdaad op je apparaat aanwezig is.
3. Verwijder handmatig verdachte programma’s of apps die je niet zelf hebt geïnstalleerd en die nog aanwezig zijn na de beveiligingscontrole.
4. Verwijder recent geïnstalleerde extensies, werkbalken en apps. Ze kunnen de bron van je adware zijn.
5. Herstel je browserinstellingen. Als de adware je browserinstellingen heeft gewijzigd, herstel ze dan naar de standaardinstellingen om te voorkomen dat er meer adware binnenkomt.
6. Wis je cookies en cache. Soms kan adware volgcookies op je apparaten installeren die verder gebruikt kunnen worden om je online activiteit te monitoren.
7. Controleer op snelkoppelingen en geplande systeemtaken. Adware kan soms snelkoppelingen en systeemtaken creëren die gebruikt kunnen worden voor verdere aanvallen, en om de achterdeur naar je apparaat open te houden.
8. Werk software en beveiligingstools bij om ervoor te zorgen dat je systeem up-to-date is.

Als dit allemaal niet werkt, zorg er dan voor dat je professionele hulp zoekt.

Adware: de ongewenste indringer in de digitale wereld

Van opduikende pop-ups tot gewijzigde instellingen en zelfs het stelen van persoonlijke informatie, adware kan een chaos veroorzaken in onze online ervaring. Het meest verontrustende is dat niemand er immuun voor is; iedereen kan slachtoffer worden. Het nemen van voorzorgsmaatregelen, zoals het gebruiken van betrouwbare antivirussoftware, het gebruik van een VPN en het vermijden van verdachte downloads, kan helpen adware te voorkomen voordat het een probleem wordt.

Dus check je apparaten, update je devices als dat nodig is en beveilig je tegen die vreselijke adware voordat het te laat is.